Tình hình tội phạm mua bán người diễn biến phức tạp, các đối tượng hình thành nhiều đường dây, băng nhóm liên tỉnh, xuyên quốc gia với tính chất thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, để lừa bán ép hoạt động mại dâm, bán làm vợ bất hợp pháp… Trong thời gian qua, Chính phủ, Bộ LĐTB&XH luôn quan tâm đến những nhóm người yếu thế trong đó có những nạn nhân bị mua bán trở về.
Cục trưởng Cục Phòng chống tệ nạn xã hội (Bộ LĐTB&XH) Nguyễn Xuân Lập phát biểu tại Hội thảo - Ảnh: Hoàng Anh
Ngày 30/8, tại Hà Nội, Cục phòng chống tệ nạn xã hội (Bộ LĐTB&XH) phối hợp với Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM) tổ chức Hội thảo “Công tác thực hiện Chương trình phòng, chống mua bán người giai đoạn 2016-2020 của Chính phủ và nâng cao hiệu quả công tác hỗ trợ nạn nhân bị mua bán”.
Hội thảo là diễn đàn để Chính phủ và các tổ chức quốc tế nhìn lại các nỗ lực trong việc triển khai Chương trình phòng chống mua bán người xuyên suốt giai đoạn 2016-2019, trong đó đặc biệt chú trọng vào Đề án “Tiếp nhận, xác minh, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán”.
Nhiều em gái bị lừa bán ép hoạt động mại dâm
Theo Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an, từ năm 2016 đến tháng 6/2019, toàn quốc phát hiện gần 1.100 vụ, với hơn 1.400 đối tượng, lừa bán gần 2.700 nạn nhân. Tình hình tội phạm mua bán người diễn biến phức tạp, các đối tượng hình thành nhiều đường dây, băng nhóm liên tỉnh, xuyên quốc gia với tính chất thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, để lừa bán ép hoạt động mại dâm, bán làm vợ bất hợp pháp…
Tình trạng mua bán trẻ em, nhất là học sinh các trường dân tộc nội trú diễn biến phức tạp. Các đối tượng lợi dụng sự quản lý lỏng lẻo của gia đình, nhà trường thông qua các trang mạng xã hội tiếp cận, rủ rê, lôi kéo đi du lịch, mua tặng quà, làm thuê thu nhập cao, lừa nhiều em gái ở các tỉnh đưa về thành phố bán cho nhà hàng, quán karaoke hoặc massage ở các khu du lịch, khu công nghiệp hoặc ven tuyến quốc lộ để tổ chức hoạt động mại dâm, cưỡng bức lao động, cho vay nặng lãi…
Bên cạnh đó, thông qua mạng xã hội, các đối tượng giả danh là cán bộ công an, bộ đội biên phòng gọi điện tán tỉnh, làm quen nạn nhân (chủ yếu là phụ nữ người dân tộc Mông, trong đó độ tuổi từ 16-23), giả vờ yêu đương, hứa hẹn tổ chức đám cưới; hẹn hò, rủ đi chơi hoặc khống chế, đe doạ nạn nhân, sau đó, bán họ ra nước ngoài.
Ngoài ra, tình trạng mua bán, chiếm đoạt mô, bộ phận cơ thể người diễn biến phức tạp. Lực lượng chức năng đã phát hiện một số đường dây môi giới, đưa phụ nữ Việt Nam sang Trung Quốc đẻ thuê với giá từ 120.000-140.000 NDT/trường hợp (khoảng 400-500 triệu VNĐ), các đường dây này lo “trọn gói” các thủ tục từ việc đưa người sang Trung Quốc, chăm sóc, thăm khám, sinh con tại các cơ sở y tế cũng như hợp thức hoá hồ sơ cho những đưa trẻ được sinh ra.
Tại Hội thảo, đại diện Tòa án nhân dân tối cao đã nêu một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình xét xử các vụ án mua bán người khi không ít các vụ mua bán có sự tham gia của người nước ngoài, người không quốc tịch; việc chứng minh mục đích phạm tội của bị can, bị cáo rất khó khăn; đa số người bị hại trong các vụ mua bán người khi được Tòa án triệu tập thường tìm cách không đến tham dự phiên tòa do tâm lý e ngại, sợ ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm…
Đại diện Bộ Công an, Bộ đội Biên phòng cũng nêu một số khó khăn trong phát hiện, theo dõi, điều tra xác minh, bắt giữ đối tượng, mở rộng vụ án do địa bàn trung chuyển là vùng biên giới; các đối tượng lợi dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội; nhiều trường hợp nạn nhân bị lừa bán được giải cứu hoặc tự trở về không hợp tác, không tố giác tội phạm…
Chi cục Phòng chống tệ nạn xã hội một số địa phương cũng chia sẻ một số khó khăn trong công tác tiếp nhận, hỗ trợ nạn nhân như: Đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp nhận, hỗ trợ nạn nhân còn mỏng, thiếu kinh nghiệm; hệ thống thu thập thông tin, dữ liệu tình hình nạn nhân còn hạn chế, chưa được cập nhật thường xuyên; một số quy định về thủ tục phức tạp; kinh phí hỗ trợ còn hạn hẹp…
Cung cấp các dịch vụ cho các nạn nhân tái hòa nhập
Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Xuân Lập, Cục trưởng Cục Phòng chống tệ nạn xã hội nhấn mạnh quyết tâm xây dựng Chính phủ kiến tạo, hành động, phát triển, và không để ai bị bỏ lại phía sau của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Theo đó, Chính phủ, Bộ LĐTB&XH luôn quan tâm đến những nhóm người yếu thế như người nghèo, người già, người khuyết tật, những người cần sự trợ giúp khẩn cấp trong đó có những nạn nhân bị mua bán trở về.
Để nâng cao hiệu quả tiếp nhận, xác minh, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán, ngày 12/8/2016, Bộ LĐTB&XH đã ban hành Quyết định 1057/QĐ-LĐTBXH. Qua đó, đã tạo điều kiện cho nạn nhân bị mua bán được tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ xã hội cơ bản, hòa nhập cộng đồng; đồng thời khuyến khích tổ chức, cá nhân Việt Nam tham gia vào công tác hỗ trợ nạn nhân, thành lập cơ sở hỗ trợ nạn nhân.
Theo ông Nguyễn Xuân Lập, trong thời gian tới, trong công tác phòng chống mua bán người nói chung, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán nói riêng, các cơ quan liên quan cần rà soát, đánh giá thực trạng chính sách, pháp luật, đề xuất chính sách hỗ trợ nạn nhân đảm bảo sự bình đẳng giới trong tiếp cận các dịch vụ y tế, giáo dục, hướng nghiệp dạy nghề và vay vốn hòa nhập cộng đồng; thí điểm, nhân rộng các mô hình hỗ trợ nạn nhân tại cộng đồng; đầu tư, nâng cấp trang thiết bị, cơ sở vật chất đảm bảo phục vụ công tác hỗ trợ nạn nhân tại các cơ sở bảo trợ xã hội, cơ sở hỗ trợ nạn nhân; tăng cường tập huấn, đào tạo cho cán bộ trực tiếp làm công tác hỗ trợ nạn nhân về kiến thức, kỹ năng chuyên sâu trong công tác hỗ trợ nạn nhân; tăng cường phối hợp liên ngành cũng như hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này…
Theo ông Brett Dickson, Trưởng Bộ phận chương trình IOM Việt Nam, mặc dù những nỗ lực phòng chống lại tội phạm mua bán người đã được đẩy mạnh trên thế giới nhưng đến nay đó vẫn tiếp tục là một trong những ngành công nghiệp tội phạm lớn nhất và có lợi nhuận cao nhất trên thế giới. Lợi nhuận toàn cầu cho mua bán người lên tới khoảng 150 tỷ đô la Mỹ mỗi năm và những lợi nhuận này cao nhất ở Châu Á. Trên toàn cầu, ước tính có khoảng 25 triệu người bị mắc kẹt trong cảnh bị cưỡng bức lao động, nhiều người trong số họ đã bị buôn bán để khai thác.
Ông Brett Dickson đánh giá cao những nỗ lực đáng kể của Chính phủ Việt Nam trong quá trình thực hiện kế hoạch hành động để ngăn chặn nạn mua bán người, đưa ra các chiến dịch nâng cao nhận thức ở các cộng đồng dễ bị buôn bán và tổ chức tập huấn về phòng chống mua bán người.
Chương trình phòng chống mua bán người giai đoạn 2016-2020 sẽ khép lại vào năm 2020, do đó giai đoạn 2019-2020 sẽ là khoảng thời gian quan trọng để Chính phủ Việt Nam tăng tốc nhằm đạt được các cam kết đưa ra trong Chương trình.
Những cập nhật đa chiều về tình hình mua bán người cũng như những khuyến nghị tại hội thảo sẽ là những đóng góp hữu ích cho Chính phủ Việt Nam nhằm đánh giá tình hình hoạt động và hoạch định công tác triển khai đề án trong năm 2019-2020.
Nguồn: tiengchuong.vn
